Cũng nằm trên tuyến đường Quốc lộ 15B đến đoạn cống Bồng Sơn xã Việt Tiến chúng ta rẽ về xã Thạch Tiến cũ tới thôn Trửa có Khu chứng tích tội ác chiến tranh Trường cấp III Lý Tự Trọng, nơi đây là những lớp học đầu tiên của Trường cấp III Lý Tự Trọng nay còn gọi là Trường Trường Phổ thông trung học Lý Tự Trọng.
Vào hồi 15 giờ 30 phút ngày 19 tháng 8 năm 1968 trong khi các lớp học đang triển khai học tập nghị quyết của Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh về việc triển khai kế hoạch kháng chiến chống Mỹ cứu nước thì bị một toán máy bay Mỹ bay tới ném xuống hàng loạt bom làm vùi lấp các lớp học và sát hại 16 em học học sinh khóa I của nhà trường. Các anh chị đã mãi mãi ra đi ở tuổi trăng tròn, cái tuổi đẹp nhất của đời một con người, bỏ lại sau lưng sự nghiệp bút nghiên và bao ước mơ, hoài bão, để lại sự đau thương cho gia đình, thầy cô, bạn bè trang lứa. Năm 2009 Ủy ban nhân dân xã Thạch Tiến kết hợp với Trường Phổ thông trung học Lý Tự Trọng và các cựu học sinh khóa I Trường cấp III Lý Tự Trọng tiến hành xây dựng nhà bia chứng tích chiến tranh trên diện tích 800m2 để làm nơi tưởng niệm các học sinh đã mất và vạch trần tội ác của Đế quốc Mỹ. Đến năm 2015 Hội đồng xếp hạng di tích lịch sử văn hóa tỉnh Hà Tĩnh đã cho lập hồ sơ và xếp hạng di tích di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Di tích được Ủy ban nhân dân xã, Tỉnh đoàn Hà Tĩnh chỉnh trang, tôn tạo, cho đến đầu tháng 01 năm 2022 các cựu học sinh khóa I Trường cấp III Lý Tự Trọng đã vận động quyên góp trên 1 tỷ đồng, Sở Giáo dục - Đào tạo chủ trương quyên góp trong giáo viên học sinh trên địa bàn huyện; UBND xã Việt Tiến đã trích ngân sách cùng với sự hỗ trợ của nhân dân để trùng tu, tôn tạo các công trình: Nhà tưởng niệm 3 gian được xây dựng theo phong cách tân cổ nơi đặt 16 bài vị của các anh chị đã hy sinh, xây dựng lại nhà bia khắc rên 16 học sinh và trình bày sự việc đau thương diễn ra 15h30 phút ngày 19 tháng 8 năm 1968, với thiết kế đẹp mắt, mở rộng khuôn viên, nâng cấp hàng rào, cảnh quan, nhà đón tiếp và các hạng mục công trình phụ trợ khác với tổng kinh phí gần 3 tỷ đồng, hiện đang còn một số hạng mục công trình tiếp tục được xây dựng bằng nguồn xã hội hóa. Chứng tích tội ác chiến tranh thực là một địa chỉ đỏ, hàng năm đón hàng ngàn lượt đoàn viên, thanh, thiếu niên trong và ngoài tỉnh tới dâng hương thưởng ngoạn và tìm hiểu về tội ác chiến tranh của đế quốc gieo rắc xuống cho những người dân Việt Nam vô tội.
Hôm nay chúng ta về đây, đứng trước bia chứng tích 16 hương linh mà than rằng:
Vạn vật đổi thay đất trời vần chuyển
Mới đó mà đã trọn 55 năm
Từ ngày sách bút thư sinh
Đi tìm con chữ trong tình Đảng dân.
Bởi thủa ấy lầm than cực khổ
Nước nhà trong giai đoạn nguy nan
Bom cày đạn xéo dọc ngang
Ngôi trường che dưới mái làng bình yên.
Ngờ đâu bọn quân thù hung ác
Chúng mang bom phá nát nhiều lần
Chiều Thu tháng tám Mậu Thân
Lũ hung thần sà vào thôn Trửa.
Lớp chính trị nghe tin báo dữ
Thầy và trò nấp dưới hầm sâu
Lán trường tạm bợ hầm hào
Bỗng nghe tiếng nổ từ đâu vang trời.
Trong bụi khói đoàn người nhao nhác
Tiếng khóc than xé nát chiều thu
Hởi ôi bon đạn quân thù
Phá tan lớp học thầy cô bạn bè.
Hoàn, Toản, Hợp, Phượng, Mai, Chì, Nhỏ, Sửu
Cùng Đào, Nuôi, Thái, Quí, Dũng, Thận, Nguyệt, Minh
Chỉ trong chốc lát hy sinh
Nỗi đau thấu tận gia đình bà con.
Mãi mãi tuổi trăng tròn giưới mộ
Cùng chôn sâu mơ ước học trò
Hồn thiêng các bạn ở mô
Về đây cùng với thầy cô bạn bè.
Mong các bạn sớm lên đài siêu thoát
Chốn linh thiêng luôn hãy nhớ về
Thạch Hà, Việt Tiến tình quê
Ngôi trường thủa ấy bây giờ khang trang .
Phù hộ cho cuộc sống bình an
Gia đình, xã hội huy hoàng hơn xưa
Cầu trời hòa thuận nắng mưa
Dân giàu nước mạnh ước mơ hiện thành.
Một số hình ảnh:
Gợi ý điểm đến tiếp theo: Di tích LSVH Quốc gia Khu tưởng niệm Lý Tự Trọng – Di tích LSVH Quốc gia Đền Nen – Di tích LSVH Quốc gia Nhà thờ cụ Mai Kính – Làng Văn hóa Tương Nịu, xã Việt Tiến...
Qrcode địa chỉ
