Đề án Nâng cao năng lực quản lý an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2025
Công trình thủy lợi nói chung, trong đó công trình đập, hồ chứa nước đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, của tỉnh Hà Tĩnh, góp phần ổn định phát triển bền vững tài nguyên nước. Với điều kiện địa lý tự nhiên thuận lợi, nhiều đập, hồ chứa thủy lợi được Nhà nước và nhân dân xây dựng. Theo số liệu thống kê, hiện nay trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh có 886 công trình đầu mối, với 351 hồ chứa nước, 90 đập dâng, 445 trạm bơm tưới. Trong đó, các doanh nghiệp trực tiếp quản lý khai thác 89 công trình, gồm 60 hồ chứa, 8 đập dâng, 21 trạm bơm tưới; UBND các huyện, thành phố, thị xã giao các tổ chức thủy lợi cơ sở trực tiếp quản lý khai thác 805 công trình bao gồm 290 hồ chứa, 81 đập dâng, 434 trạm bơm tưới.
Hầu hết các công trình thủy lợi đều được xây dựng từ những năm 1960-1970 của thế kỷ trước và một số công trình mới được xây dựng trong những năm gần đây. Trải qua hơn 50 năm vận hành khai thác, nhiều công trình đã bị xuống cấp, hư hỏng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn vào mùa mưa lũ, đặc biệt chủ yếu ở các hạng mục chính như: đập đất, cống lấy nước, tràn xả lũ, các thiết bị cơ khí...
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi; thời gian qua được sự quan tâm giúp đỡ của Trung ương và sự đóng góp của người dân đã đầu tư sửa chữa, nâng cấp các đập, hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp đảm bảo an toàn công trình. Mặc dù đã thu được những kết quả bước đầu, nhưng nhiệm vụ bảo đảm an toàn các đập, hồ chứa thủy lợi còn rất nặng nề. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, diễn biến thời tiết khắc nghiệt, mưa lũ xảy ra với cường độ lớn và rất thất thường; số lượng đập, hồ chứa bị xuống cấp cần phải sửa chữa, nâng cấp vẫn còn rất lớn, đặc biệt là các hồ chứa thủy lợi nhỏ được xây dựng trong thời kỳ huy động sức dân thi công công trình nên chất lượng công trình không đảm bảo, người quản lý, vận hành không được đào tạo về chuyên môn; thiếu kinh phí duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa công trình; trang thiết bị, công cụ quản lý chưa đáp ứng yêu cầu...Vì vậy, vấn đề an toàn đập, hồ chứa thủy lợi là mối lo của toàn xã hội, cần phải có một giải pháp tổng thể và lâu dài.
Thực hiện Chỉ thị số 22/CT-TTg ngày 07/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường quản lý, đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước; việc xây dựng Đề án nâng cao năng lực quản lý an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2025 nhằm đánh giá, phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lý bảo đảm bảo an toàn và phát huy hiệu quả các đập, hồ chứa thủy lợi trên địa bàn tỉnh là rất cần thiết.